Léim go dtí an t-ábhar

Éifeachtaí diúltacha an Neamhionannais Gheilleagraigh á ngéarú ag an Athrú Aeráide

D’fhoilsigh Coimisiún na hÉireann um Chearta an Duine agus Comhionannas (‘an Coimisiún’) a Aighneacht do Chomhairle na Náisiún Aontaithe um Chearta an Duine faoi chur i bhfeidhm na moltaí a rinneadh i rith an Tríú hAthbhreithniú Tréimhsiúil Uilechoiteann ar Éirinn in 2021. Faoi phróiseas an Athbhreithnithe sin, déanann tíortha NA measúnú ar thíortha eile i dtaobh a dtaifid um chearta an duine i gcás raon leathan de chearta an duine. Tá cearta sibhialta agus polaitiúla i measc na gceart sin, amhail an ceart chun saoirse, saoirse cainte, saoirse ó chéastóireacht, íde a bheadh mídhaonna nó táireach; chomh maith le cearta eacnamaíocha, sóisialta agus cultúrtha amhail an ceart chun sláinte, oideachais agus slándáil shóisialta. Cé go dtréaslaímid leis an Stát as a thuairisc mheántéarma a ullmhú, tá teorainneacha suntasacha lena chur chuige, a dhíríonn ar aschuir beartas agus reachtacha, seachas ar thorthaí a thomhas agus taithí saoil na ndaoine agus na bpobal a ghabháil. Cé go ndearnadh dul chun cinn dearfach ón athbhreithniú deireanach, is údar imní dúinn nach bhfuil an dul chun cinn, ar an iomlán, ag comhlíonadh a bhfuil ag teastáil. Áitímid ar an Stát na moltaí inár n-aighneacht a mheas agus an tréimhse mheántéarma a úsáid mar dheis machnaimh agus ullmhúcháin réamhghníomhaigh roimh Thimthriall an Cheathrú hAthbhreithniú Tréimhsiúil Uilechoiteann ar Éirinn. Rinneamar moltaí i réimsí ar nós athrú aeráide, cánachais, sláinte agus tithíochta, cóiríocht dhóthanach don Lucht Siúil agus d’Iarratasóirí ar Chosaint Idirnáisiúnta ina measc. Tá an-imní orainn faoi mhainneachtain an Stáit cearta Eacnamaíocha, Sóisialta agus Cultúrtha (ESC) a chosaint mar is ceart in Éirinn, mar a léirítear sna géarchéimeanna seasmhacha agus géara sa chúram sláinte, tithíocht agus comhionannas geilleagrach. Chun cosaint iomlán na gceart sin a chinntiú, caithfear cearta ESC a áireamh mar chearta inbhreithnithe i mBunreacht na hÉireann, agus go dtacófaí leo le coimircí reachtúla agus bearta beartais. Dúirt Deirdre Malone, Stiúrthóir an Choimisiúin:
“Tá an neamhionannas geilleagrach mar dhúshlán cinniúnach na linne seo, ceann a bhfuil tionchar an athraithe aeráide ag cur go mór lena bhaol. Braitear a éifeachtaí diúltacha ar fud na sochaí, ach is iad ár ngrúpaí is leochailí is mó a bhíonn thíos leis, agus is iadsan a gcaithfear aird a thabhairt ar a n-eispéiris. “Tá sé de dhualgas ar an Stát gach uirlis atá ar fáil dó a úsáid, cearta ESC a chur ar bhonn reachtach ina measc, na cearta sin a chur i bhfeidhm agus a chinntiú go mbíonn an chosaint chéanna ag gach duine a chónaíonn in Éirinn.”
Áirítear ar na príomh-mholtaí:
  • Leanann an Stát le daingniú láithreach an Phrótacail Roghnaigh leis an gCoinbhinsiún ar Chearta Daoine faoi Mhíchumas agus an Phrótacail Roghnaigh leis an gCoinbhinsiún i gcoinne Céasadh.
  • Tugann an Stát isteach reachtaíocht díchill chuí um chearta an duine atá éigeantach, a áiríonn an slabhra luacha iomlán de gach cuideachta agus cosaintí comhshaoil, agus a chinntíonn smachtbhannaí agus forfheidhmiú éifeachtach.
  • Tugann an Stát aghaidh ar na struchtúir cánach shainaitheanta atá ag imirt tionchar ar chosaintí ceart i gcríocha eile, agus tugann faoi mheasúnuithe neamhspleácha leanúnacha agus rialta ar thionchar a bheartas ar mhí-úsáid cánach trasteorann.
  • Baineann an Stát leas as na hacmhainní ar fad atá ar fáil, idir intíre agus AE, chun bearta claochlaithe, maolaithe agus oiriúnaithe a chinntiú mar fhreagairt ar athrú aeráide agus cailliúint bithéagsúlachta.
  • Leasaíonn an Stát an tAcht Sláinte (Foirceannadh Toirchis a Rialáil), 2018, de réir mholtaí an Athbhreithnithe Neamhspleách ar Oibriú an Achta, ar bhonn práinne.
CRÍOCH/ Is féidir an aighneacht a íoslódáil ach cliceáil ar an nasc seo Chun tuilleadh eolais a fháil, téigh i dteagmháil le: Sarah Clarkin, Bainisteoir Cumarsáide IHREC, 01 852 9641 / 087 468 7760 sarah.clarkin@ihrec.ie Lean muid ar twitter @_IHREC