Léim go dtí an t-ábhar

Tugann an tAcht fá Choimisiún na hÉireann um Chearta an Duine agus Comhionannas, 2014 cumhachtaí dlí áirithe dúinn.

Áirítear ina measc siúd:

  • gníomhú mar amicus curiae (cara na cúirte) agus mar idiragraí tríú páirtí
  • Cóid Chleachtais a fhorbairt
  • comhairle dlí nó cabhair dhlíthiúil a chur ar fáil i gcásanna áirithe
  • athbhreithniú a dhéanamh ar chleachtais agus ar bheartais eagraíochtaí chun a chinntiú go gcuireann siad comhionannas chun cinn
  • cásanna a thionscnamh faoinár n-ainm féin
  • fiosrúcháin a dhéanamh ar shaincheisteanna tromchúiseacha maidir le cearta an duine agus leis an gcomhionannas

Amicus curiae (cara na cúirte)

Is téarma dlíthiúil Laidine é amicus curiae agus ciallaíonn sé cara na cúirte.

Is téarma dlíthiúil Laidine é amicus curiae agus ciallaíonn sé cara na cúirte. Is éard is cara na cúirte ann eagraíocht nó saineolaí nach ndéanann ionadaíocht ar aon cheann de na páirtithe i gcás. Is é an jab atá acu comhairle neamhspleách a sholáthar don chúirt maidir lena réimse saineolais. Is féidir leis an gcúirt a iarraidh orthu páirt a ghlacadh nó is féidir leo iarratas a dhéanamh chuig an gcúirt chun rannchuidiú maidir le cás sonrach. 

Tá sé de chumhacht againn iarratas a dhéanamh chun gníomhú mar amicus curiae sna Cúirteanna seo a leanas:

  • An Ard-Chúirt
  • An Chúirt Achomhairc nó
  • An Chúirt Uachtarach

Ní féidir linn iarratas a dhéanamh ach amháin i gcásanna a bhaineann le cearta an duine nó comhionannas.

Na Ceithre Chúirt

Cód Chleachtais

Is rialacha scríofa dlí iad Cóid Chleachtais. Míníonn siad an chaoi ar cheart do dhaoine nó d’eagraíochtaí gníomhú i gcásanna sonracha. 

De réir an dlí, is féidir linn cóid chleachtais a ullmhú maidir leis an méid seo a leanas:

  • cearta an duine a chosaint
  • idirdhealú a dhíbirt
  • comhionannas deiseanna a chur chun cinn; agus

Athbhreithnithe Comhionannais

Tá sé de chumhacht againn a iarraidh ar eagraíocht tabhairt faoi Athbhreithniú Comhionannais. Tá sé de chumhacht againn tabhairt faoi Athbhreithniú Comhionannais maidir le heagraíocht freisin. 

Pleananna Gníomhaíochta Comhionannais

D’fhéadfaimis a iarraidh ar eagraíocht Plean Gníomhaíochta Comhionannais a fhorbairt. Tá sé de chumhacht againn Plean Gníomhaíochta Comhionannais a ullmhú d’eagraíocht freisin. 

Athbhreithniú a dhéanamh ar reachtaíocht agus ar bheartais

D’fhéadfaimis athbhreithniú a dhéanamh ar reachtaíocht a théann i bhfeidhm ar chearta an duine agus comhionannas. Más gá, molaimid feabhsuithe.

Lámha ina bhfuil clár fáiscthe

I gcúinsí áirithe, is féidir linn fiosrúcháin a dhéanamh ar shaincheisteanna tromchúiseacha maidir le cearta an duine agus leis an gcomhionannas in Éirinn. Is muidne a chinneann fiosrúchán a dhéanamh nó d’fhéadfadh an tAire ábhartha iarraidh orainn é sin a dhéanamh.

Is féidir linn cás inár n-ainm féin a thabhairt os comhair na hArd-Chúirte maidir le hábhar a bhaineann le  cearta an duine i gcás aon duine amháin, nó i gcás aicme daoine.  

Is féidir linn gearáin faoi idirdhealú a thabhairt os comhair CCÁO inár n-ainm féin freisin, más cosúil gur tharla idirdhealú faoi na hAchtanna um Chomhionannas Fostaíochta nó na hAchtanna um Stádas Comhionann, agus nach bhfuil sé réasúnach a bheith ag súil go ndéanfadh an duine a ndearnadh an t-idirdhealú sin orthu cás a thionscnamh.